Wet betaald ouderschapsverlof

Per 2 augustus 2022 is de Wet betaald ouderschapsverlof in werking getreden. Deze wet geeft ouders het recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof. Gedurende deze 9 weken wordt het loon voor 70% (maximaal 70% van het maximumdagloon) doorbetaald.

De afgelopen jaren zijn de verlofmogelijkheden rondom de geboorte/adoptie van een kind fors uitgebreid. Naast het zwangerschapsverlof is er ook (aanvullend) geboorteverlof voor partners. In dit artikel willen wij u graag meenemen in de diverse verlofregelingen die, naast het zwangerschapsverlof, gelden voor werknemers die een kind krijgen.

Geboorteverlof

Allereerst is er het geboorteverlof (kraamverlof) en aanvullend geboorteverlof (partnerverlof) voor partners.

Sinds 1 januari 2019 krijgen partners eenmaal het aantal werkuren per week aan geboorteverlof. Werkt de partner bijvoorbeeld 5 dagen 8 uur per dag? Dan krijgt hij of zij 40 uren geboorteverlof (5 x 8 werkuren). Als werkgever betaald u het loon tijdens dit verlof volledig door. De werknemer kan het geboorteverlof naar eigen inzicht opnemen maar moet dit wel doen binnen 4 weken na de geboorte van het kind.

Let op, op de dag van de bevalling heeft de werknemer recht op calamiteitenverlof met 100% loondoorbetaling.

Sinds 1 juli 2020 is het geboorteverlof verder uitgebreid en kunnen partners maximaal 5 weken (5 keer het aantal werkuren per week) aanvullend geboorteverlof opnemen. Tijdens het aanvullend geboorteverlof ontvangt de werknemer geen salaris, maar een uitkering van het UWV. Deze uitkering bedraagt 70% van het loon (maar niet meer dan 70% van het maximumdagloon). Het aanvullend geboorteverlof moet worden opgenomen binnen 6 maanden na de geboorte van het kind. Voor de volledigheid, eerst dient het geboorteverlof te zijn opgenomen, pas daarna kan het aanvullend geboorteverlof worden opgenomen.

Het UWV betaalt de uitkering in beginsel aan u als werkgever. U betaalt dan de uitkering aan de werknemer. Het is eventueel ook mogelijk dat het UWV de uitkering direct aan uw werknemer uitkeert als u hiervoor kiest in de aanvraag. 

 Ouderschapsverlof

Het recht op ouderschapsverlof bestaat in Nederland al jaren. Per 2 augustus 2022 is er middels de Wet betaald ouderschapsverlof de mogelijkheid ontstaan voor ouders om 9 weken betaald ouderschapsverlof op te nemen. Vóór de inwerkingtreding van de Wet betaald ouderschapsverlof kon een werknemer wettelijk gezien alleen onbetaald ouderschapsverlof opnemen. Alleen als in de cao, een personeelsreglement of de arbeidsovereenkomst is bepaald dat de werkgever het loon (gedeeltelijk) moet doorbetalen, kreeg de werknemer zijn loon (gedeeltelijk) doorbetaald tijdens de verlofperiode.

Per 2 augustus 2022 ontvangt een werknemer dus voor 9 van de 26 weken ouderschapsverlof een uitkering (70% van het loon, maar niet meer dan 70% van het maximumdagloon). Daarbij geldt als voorwaarde dat de werknemer dit betaalde ouderschapsverlof in het eerste jaar na de geboorte van het kind opneemt (en bij adoptie of pleegzorg: in het jaar na opname van het kind in het gezin, voor zover het kind jonger is dan acht jaar).

Let op, werknemers die in het afgelopen jaar een kind kregen kunnen mogelijk ook nog aanspraak maken op betaald ouderschapsverlof als het kind nog geen jaar oud is. De wet bepaalt namelijk dat iedereen die op de ingangsdatum aan de voorwaarden voldoet, van de regeling gebruik kan maken. 

De hoop is dat de nieuwe regeling ervoor zorgt dat werknemers – en dan met name partners van degenen die bevallen – langer ouderschapsverlof opnemen na een geboorte en dus meer tijd doorbrengen met hun partner en kind. Toch bestaan er twijfels over de effectiviteit van het betaalde ouderschapsverlof. Werknemers kunnen straks weliswaar een uitkering ontvangen, maar de hoogte van die uitkering is nog altijd een stuk lager dan het reguliere loon.

De voorwaarden van het ouderschapsverlof zijn niet veranderd: dit verlof is mogelijk totdat het kind acht jaar wordt. De maximale verlofduur per kind is 26 maal de wekelijkse arbeidsduur. Een werknemer die 40 uur per week werkt, kan dus (40 x 26 =) 1.040 uur aan ouderschapsverlof opnemen.

Praktisch gezien is het goed om te weten dat hetzelfde systeem wordt gehanteerd als bij andere uitkeringen op basis van de Wet arbeid en zorg (WAZO). U vraagt als werkgever de uitkering aan. Uitgangspunt is dat het UWV de uitkering vervolgens naar de werkgever uitkeert. Deze betaalt de uitkering vervolgens door aan de werknemer.

 Over het betaald ouderschapsverlof bouwt de werknemer vakantiedagen op. Of er pensioenopbouw plaatsvindt, hangt af van de afspraken met de pensioenuitvoerder.

De aanvraag van de uitkering is mogelijk ná de eerste opname van betaald ouderschapsverlof en tot uiterlijk 15 maanden na de geboorte of het in huis nemen van het kind. Het UWV betaalt de uitkering nadat het verlof is genoten. Voor verlof dat wordt genoten nadat de eerste aanvraag is ingediend, kunt u ten hoogste tweemaal verzoeken om verdere betaling van de uitkering.

Een werknemer behoort zijn aanvraag voor ouderschapsverlof uiterlijk twee maanden vóór de beoogde ingangsdatum van het verlof schriftelijk bij uw organisatie in te dienen. Tot vier weken vóór de start van het verlof kunt u als werkgever de door de werknemer gewenste wijze van invulling van het verlof, zoals de spreiding van de verlofweken, na overleg en met schriftelijke motivering wijzigen op basis van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang.

Let op, ook de directeur grootaandeelhouder (dga) kan gebruik maken van de mogelijkheid om betaald ouderschapsverlof op te nemen. Echter, de uitkering bedraagt maximaal 70% van het wettelijk minimumloon.

 Tip Door de invoering van betaald ouderschapsverlof kunnen werknemers rond een geboorte langdurig vrij nemen en daarbij (deels) hun loon doorbetaald krijgen. Het is daarom verstandig om tijdig na te denken over oplossingen, zoals tijdelijke vervangingen, een flexibel schil en flexibiliteit in taken.